Ναός Ευαγγελίστριας 
Το πρώτο που αντικρίζει ο καθένας που φτάνει στο λιµάνι της Τήνου µε το καράβι είναι το καµπαναριό της Ευαγγελίστριας και η µεγαλόπρεπη εκκλησία που δεσπόζουν σε λόφο πάνω από τη Χώρα. Αποτελεί προορισµό ζωής για πολλούς πιστούς χριστιανούς και αγαπηµένο προορισµό για όσους ενδιαφέρονται για τη θρησκεία, την τέχνη, την ιστορία. Ο ναός αυτός είναι άµεσα συνδεδεµένος µε την ιστορία της Τήνου, αλλά και την οικονοµία και τον τουρισµό του νησιού.
Η αρχιτεκτονική του ναού ακολουθεί τα πρότυπα της παράδοσης του νησιού, αλλά έχει και πολλές επιρροές από τη ∆ύση και την Ανατολή. Έχει κτιστεί πάνω σε κατάλοιπα παλαιοχριστιανικού ναού αφιερωµένου στον Άγιο Ιωάννη Πρόδροµο, ενώ προϋπήρχε αρχαίο τέµενος προς τιµήν του ∆ιονύσου. Η Παναγία της Τήνου είναι ένα συγκρότηµα αποτελούµενο από διώροφο κτίριο που στεγάζει τον κυρίως ναό στον άνω όροφο και πολλά άλλα βοηθητικά κτίσµατα ενσωµατωµένα στον περίβολό της. Είναι τρίκλιτη βασιλική µε διευρυµένο και υπερυψωµένο το µεσαίο κλίτος, το οποίο χωρίζεται από τα δυο πλαϊνά µε κιονοστοιχίες. Πάνω από την κύρια είσοδο του ναού µπορεί κανείς να δει ένα µαρµάρινο υπέρθυρο µε ανάγλυφους τους δυο αρχαγγέλους και ανάµεσα εγχάρακτη επιγραφή των κτιτόρων του ναού.
Η θαυµατουργή εικόνα του Ευαγ- γελισµού βρίσκεται αριστερά όπως εισέρχεται ο προσκυνητής, τοπο- θετηµένη σε µαρµάρινο περίτεχνο προσκυνητάρι. Η ξύλινη εικόνα «τραυµατισµένη» από προγενέστερη πυρκαγιά, αλλά και σχισµένη στα δυο από το χτύπηµα του εργάτη κατά την εύρεσή της φαντάζει µεγαλόπρεπη καθώς καλύπτεται από αµέτρητα κοσµήµατα και αφιερώµατα των πρώτων προσκυνητών της. Ανάµεσα στα τιµαλφή ξεχωρίζουν τα πρόσωπα της Παναγίας και του αρχαγγέλου Γαβριήλ. Ορισµένοι υποστηρίζουν ότι η εικόνα ζωγραφίστηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά, ενώ άλλοι τη χρονολογούν αργότερα. Από πιστό αντίγραφο της εικόνας γνωρίζουµε ότι απεικονίζεται η σκηνή του Ευαγγελισµού µε τον άγγελο να προσφέρει τον κρίνο αριστερά και την Παναγία γονατιστή σε στάση ευλάβειας και δέους δεξιά.
Ο ναός είναι κατάµεστος από τάµατα και αφιερώµατα των πολυπληθών πιστών, µε τα οποία εκφράζουν είτε τις παρακλήσεις τους είτε την ευγνωµοσύνη τους για τα «θαύµατα» που τους αξίωσε η Παναγία. Ανάµεσα σ’ αυτά ξεχωρίζουν η ασηµένια πορτοκαλιά δεξιά της εισόδου, δέντρο που αντίκρισε τυφλός που θεραπεύτηκε, το καράβι µε το σφηνωµένο ψάρι στο σκαρί του, αφιερωµένο από καπετάνιο που σώθηκε εκ θαύµατος από βέβαιο πνιγµό και πολλά άλλα που µπορεί κανείς να παρατηρήσει γύρω του. Όλα αυτά µαζί µε τον υπόλοιπο διάκοσµο του ναού, το επιβλητικό ξυλόγλυπτο και επίχρυσο τέµπλο, τον άµβωνα και τον περίτεχνο δεσποτικό θρόνο προκαλούν την κατάνυξη και το δέος στον κάθε επισκέπτη.
Κάτω από τον κυρίως ναό βρίσκεται αυτός της Ζωοδόχου Πηγής - Ευρέσεως. Εδώ ο προσκυνητής µπορεί να πάρει αγίασµα από την πηγή που ανέβλυσε και χώµα από τον τόπο που βρέθηκε η εικόνα.
Στους χώρους που περιβάλλουν την αυλή της Παναγίας στεγάζονται γραφεία, µουσεία και άλλες υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Ιδρύµατος και των
επισκεπτών. Στην αυλή, επίσης, βρίσκεται και η φιάλη-συντριβάνι, δωρεά ενός αλλόδοξου, ο οποίος πίστεψε αποδίδοντας τη θεραπεία του σε θαύµα της Μεγαλόχαρης.
Στο πλάι της εκκλησίας ορθώνεται το επιβλητικό καµπαναριό. Λίθινο στη βάση του, υψώνεται στα 30 µέτρα µε τρία µαρµάρινα φανάρια, φιλοτεχνη- µένα από τον Ιωάννη Φιλιππότη πάνω σε µελέτες του Αναστ. Ορλάνδου. Με τη µεγαλοπρέπειά του και τις εύηχες καµπάνες του που αντηχούν σε ολόκληρη τη Χώρα και τα γύρω χωριά, αποτελεί σήµα κατατεθέν του συγκροτήµατος της Παναγίας, αλλά και ολόκληρης της πρωτεύουσας, καθώς είναι το πρώτο που αντικρίζει από το καράβι ο επισκέπτης.
Η αρχιτεκτονική του ναού ακολουθεί τα πρότυπα της παράδοσης του νησιού, αλλά έχει και πολλές επιρροές από τη ∆ύση και την Ανατολή. Έχει κτιστεί πάνω σε κατάλοιπα παλαιοχριστιανικού ναού αφιερωµένου στον Άγιο Ιωάννη Πρόδροµο, ενώ προϋπήρχε αρχαίο τέµενος προς τιµήν του ∆ιονύσου. Η Παναγία της Τήνου είναι ένα συγκρότηµα αποτελούµενο από διώροφο κτίριο που στεγάζει τον κυρίως ναό στον άνω όροφο και πολλά άλλα βοηθητικά κτίσµατα ενσωµατωµένα στον περίβολό της. Είναι τρίκλιτη βασιλική µε διευρυµένο και υπερυψωµένο το µεσαίο κλίτος, το οποίο χωρίζεται από τα δυο πλαϊνά µε κιονοστοιχίες. Πάνω από την κύρια είσοδο του ναού µπορεί κανείς να δει ένα µαρµάρινο υπέρθυρο µε ανάγλυφους τους δυο αρχαγγέλους και ανάµεσα εγχάρακτη επιγραφή των κτιτόρων του ναού.
Η θαυµατουργή εικόνα του Ευαγ- γελισµού βρίσκεται αριστερά όπως εισέρχεται ο προσκυνητής, τοπο- θετηµένη σε µαρµάρινο περίτεχνο προσκυνητάρι. Η ξύλινη εικόνα «τραυµατισµένη» από προγενέστερη πυρκαγιά, αλλά και σχισµένη στα δυο από το χτύπηµα του εργάτη κατά την εύρεσή της φαντάζει µεγαλόπρεπη καθώς καλύπτεται από αµέτρητα κοσµήµατα και αφιερώµατα των πρώτων προσκυνητών της. Ανάµεσα στα τιµαλφή ξεχωρίζουν τα πρόσωπα της Παναγίας και του αρχαγγέλου Γαβριήλ. Ορισµένοι υποστηρίζουν ότι η εικόνα ζωγραφίστηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά, ενώ άλλοι τη χρονολογούν αργότερα. Από πιστό αντίγραφο της εικόνας γνωρίζουµε ότι απεικονίζεται η σκηνή του Ευαγγελισµού µε τον άγγελο να προσφέρει τον κρίνο αριστερά και την Παναγία γονατιστή σε στάση ευλάβειας και δέους δεξιά. Ο ναός είναι κατάµεστος από τάµατα και αφιερώµατα των πολυπληθών πιστών, µε τα οποία εκφράζουν είτε τις παρακλήσεις τους είτε την ευγνωµοσύνη τους για τα «θαύµατα» που τους αξίωσε η Παναγία. Ανάµεσα σ’ αυτά ξεχωρίζουν η ασηµένια πορτοκαλιά δεξιά της εισόδου, δέντρο που αντίκρισε τυφλός που θεραπεύτηκε, το καράβι µε το σφηνωµένο ψάρι στο σκαρί του, αφιερωµένο από καπετάνιο που σώθηκε εκ θαύµατος από βέβαιο πνιγµό και πολλά άλλα που µπορεί κανείς να παρατηρήσει γύρω του. Όλα αυτά µαζί µε τον υπόλοιπο διάκοσµο του ναού, το επιβλητικό ξυλόγλυπτο και επίχρυσο τέµπλο, τον άµβωνα και τον περίτεχνο δεσποτικό θρόνο προκαλούν την κατάνυξη και το δέος στον κάθε επισκέπτη. Κάτω από τον κυρίως ναό βρίσκεται αυτός της Ζωοδόχου Πηγής - Ευρέσεως. Εδώ ο προσκυνητής µπορεί να πάρει αγίασµα από την πηγή που ανέβλυσε και χώµα από τον τόπο που βρέθηκε η εικόνα.
Στους χώρους που περιβάλλουν την αυλή της Παναγίας στεγάζονται γραφεία, µουσεία και άλλες υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Ιδρύµατος και των
επισκεπτών. Στην αυλή, επίσης, βρίσκεται και η φιάλη-συντριβάνι, δωρεά ενός αλλόδοξου, ο οποίος πίστεψε αποδίδοντας τη θεραπεία του σε θαύµα της Μεγαλόχαρης. Στο πλάι της εκκλησίας ορθώνεται το επιβλητικό καµπαναριό. Λίθινο στη βάση του, υψώνεται στα 30 µέτρα µε τρία µαρµάρινα φανάρια, φιλοτεχνη- µένα από τον Ιωάννη Φιλιππότη πάνω σε µελέτες του Αναστ. Ορλάνδου. Με τη µεγαλοπρέπειά του και τις εύηχες καµπάνες του που αντηχούν σε ολόκληρη τη Χώρα και τα γύρω χωριά, αποτελεί σήµα κατατεθέν του συγκροτήµατος της Παναγίας, αλλά και ολόκληρης της πρωτεύουσας, καθώς είναι το πρώτο που αντικρίζει από το καράβι ο επισκέπτης.
Η ΕΥΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ
Στις αρχές του 19ου αιώνα µόναζε στη Μονή Κεχροβουνίου η µοναχή Πελαγία. Σ’ αυτήν παρουσιάστηκε σε όραµα η Παναγία υποδεικνύοντάς της το µέρος όπου έπρεπε να σκάψουν, για να βρουν την εικόνα της. Αυτό το όραµα επαναλήφθηκε τρεις φορές, ώσπου πείστηκε η µοναχή και αποτάθηκε στις αρχές του νησιού, οι οποίες έλαβαν µέριµνα για την αναζήτηση της εικόνας. Έπειτα από ανεπιτυχή αποτελέσµατα εγκατέλειψαν την προσπάθεια, αλλά µετά από λοιµό που έπληξε το νησί, επανέλαβαν τις εργασίες µε µεγαλύτερο ζήλο. Σκάβοντας στα θεµέλια παλαιοχριστιανικού ναού για να κτίσουν ένα νέο, την ηµέρα του αγιασµού (01/01/1823) ανέβλυσε νερό από ένα ξεροπήγαδο της περιοχής, γεγονός που θεωρήθηκε θαύµα. Ο νέος ναός αφιερώθηκε στη Ζωοδόχο Πηγή. Ενώ συνεχίζονταν οι ανασκαφές για την εύρεση της εικόνας, στις 30 Ιανουαρίου η σκαπάνη ενός εργάτη από το χωριό Φαλατάδος χτύπησε και έκοψε στα δυο την εικόνα, αφήνοντας άθικτες τις µορφές του Αγγέλου και της Παναγίας.
Το χαρµόσυνο µήνυµα της εύρεσης διαδόθηκε αστραπιαία σε όλη την επαναστατηµένη Ελλάδα και όλοι οι πιστοί προσήλθαν, για να την προσκυνήσουν και να προσφέρουν οικονοµική ενίσχυση για την ανέγερση του ναού της και τα τιµαλφή τους ως αφιερώµατα, ενώ οι εργασίες συνεχίζονταν πυρετωδώς. Ανάµεσα στους πρώτους προσκυνητές συγκαταλέγονται οι ήρωες του αγώνα Κολοκοτρώνης, Μακρυγιάννης, Μιαούλης, Κανάρης και άλλοι.
Το χαρµόσυνο µήνυµα της εύρεσης διαδόθηκε αστραπιαία σε όλη την επαναστατηµένη Ελλάδα και όλοι οι πιστοί προσήλθαν, για να την προσκυνήσουν και να προσφέρουν οικονοµική ενίσχυση για την ανέγερση του ναού της και τα τιµαλφή τους ως αφιερώµατα, ενώ οι εργασίες συνεχίζονταν πυρετωδώς. Ανάµεσα στους πρώτους προσκυνητές συγκαταλέγονται οι ήρωες του αγώνα Κολοκοτρώνης, Μακρυγιάννης, Μιαούλης, Κανάρης και άλλοι.
ΤΑ «ΦΑΝΑΡΑΚΙΑ»
Είναι ένα έθιµο που πραγµατοποιείται κάθε χρόνο στις 30 Ιανουαρίου στη Χώρα, όπου αναβιώνει η αθρόα προσέλευση των Τηνιακών από κάθε γωνιά του νησιού µε τα αναµµένα φανάρια στα χέρια για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας, µόλις διαδόθηκε η είδηση της εύρεσής της.
Το βράδυ της 30ής Ιανουαρίου η φιλαρµονική του ∆ήµου, οι µαθητές ∆ηµοτικών, Γυµνασίου και Λυκείων, αλλά και µικρά παιδιά καθώς και µεγάλοι κάθε ηλικίας κρατώντας από ένα φαναράκι µε πολύχρωµες διαφανείς µεµβράνες ξεκινώντας από την Παναγία και περνώντας από τα στενά δροµάκια ψάλλουν εµβατήρια σχετικά µε τη µεγάλη αυτή γιορτή της Τήνου.
«∆εύτε Τήνιοι πολίται
να πανηγηρίσωµεν
εύρεση της Παναγιάς µας
όλοι να υµνήσωµεν»
Προηγούνται ο κλήρος και οι αρχές της Τήνου και των Κυκλάδων, ακολουθεί πλήθος κόσµου από όλο το νησί, καθώς και επισκέπτες και συγκεντρώνονται στην πλατεία Παντανάσσης, ενώ πυροτεχνήµατα φωτίζουν τον ουρανό και σφυρίζουν τα καράβια. Από την εξέδρα της πλατείας απευθύνονται ευχετήριοι λόγοι και τελειώνει αυτή η χαρµόσυνη εκδήλωση µε πλούσιο κέρασµα από το ∆ήµο Τήνου.
Το βράδυ της 30ής Ιανουαρίου η φιλαρµονική του ∆ήµου, οι µαθητές ∆ηµοτικών, Γυµνασίου και Λυκείων, αλλά και µικρά παιδιά καθώς και µεγάλοι κάθε ηλικίας κρατώντας από ένα φαναράκι µε πολύχρωµες διαφανείς µεµβράνες ξεκινώντας από την Παναγία και περνώντας από τα στενά δροµάκια ψάλλουν εµβατήρια σχετικά µε τη µεγάλη αυτή γιορτή της Τήνου.
«∆εύτε Τήνιοι πολίται
να πανηγηρίσωµεν
εύρεση της Παναγιάς µας
όλοι να υµνήσωµεν»
Προηγούνται ο κλήρος και οι αρχές της Τήνου και των Κυκλάδων, ακολουθεί πλήθος κόσµου από όλο το νησί, καθώς και επισκέπτες και συγκεντρώνονται στην πλατεία Παντανάσσης, ενώ πυροτεχνήµατα φωτίζουν τον ουρανό και σφυρίζουν τα καράβια. Από την εξέδρα της πλατείας απευθύνονται ευχετήριοι λόγοι και τελειώνει αυτή η χαρµόσυνη εκδήλωση µε πλούσιο κέρασµα από το ∆ήµο Τήνου.
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΙΕΡΟ Ι∆ΡΥΜΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΤΗΝΟΥ
Το Π.Ι.Ι.Ε.Τ. είναι νοµικό πρόσωπο ∆ηµοσίου ∆ικαίου και βρίσκεται υπό την εποπτεία του ΥΠ.Ε.Π.Θ. ∆ιοικείται από 10µελή επιτροπή υπό την προεδρία του Μητροπολίτη Σύρου-Τήνου. Τα έσοδα προέρχονται από εισφορές πιστών, δικαιώµατα ιεροπραξιών, κληροδοτήµατα, εκποίηση αφιερωµάτων και ενοίκια ακινήτων. Οι δραστηριότητες που έχει αναπτύξει µέχρι σήµερα είναι πολύµορφες και πολυσήµαντες. Συγκεκριµένα αναπτύσσει πλήθος Εθνικών, Εκπαιδευτικών, Φιλανθρωπικών, Θρησκευτικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Ανάµεσα σ’ αυτές περιλαµβάνονται: η περίθαλψη χιλιάδων προσφύγων, η διάθεση τιµαλφών του ναού και της εικόνας στην Κυβέρνηση για ανάγκες σε πολέµους, η ίδρυση, χρηµατοδότηση και ενίσχυση σχολείων, οι υποτροφίες σε Τηνίους που διακρίνονται σε επιδόσεις (όπως Ν. Λύτρας, Ν. Γύζης, Γ. Χαλεπάς, Ν. Λούβαρης και πολλοί άλλοι), τα βοηθήµατα σε απόρους, ασθενείς, ηλικιωµένους κλπ, τα κοινωφελή έργα (όπως οδοί, ύδρευση, ηλεκτροφωτισµός, λιµάνι κλπ) και πολλές άλλες.
∆ΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
Η µεγαλύτερη γιορτή της Τήνου και από τις µεγαλύτερες της Ορθοδοξίας είναι η γιορτή της Παναγίας το ∆εκαπενταύγουστο. Όχι µόνο ο ναός αλλά και ολόκληρο το νησί ετοιµάζεται καιρό πριν γι’ αυτή τη µέρα. Πλήθος κόσµου συνωστίζεται από βραδύς µέσα στην εκκλησία, στο προαύλιο της Παναγίας, αλλά και στο πεζοδρόµιο της οδού Μεγαλόχαρης για να ακούσει «Εν τη γεννήσει την Παρθενίαν εφύλαξας, εν τη κοιµήσει τον κόσµον ου κατέλιπες Θεοτόκε…». Όλη τη νύχτα η ψαλµωδία και οι γλυκόλαλες καµπάνες ενώνονται µε τις παρακλήσεις και τον πόνο των ανθρώπων που προσέτρεξαν στη χάρη της, ακόµα και από τα πέρατα της γης. Κι όταν ξηµερώνει η γιορτή της Παναγίας, γίνεται το αδιαχώρητο όχι µόνο στην εκκλησία και στα πέριξ αυτής, αλλά και στους δρόµους, στην πλατεία, στο λιµάνι και απ’ όπου θα περάσει η λιτανεία µε τη θαυµατουργή εικόνα. Μετά το πέρας της αρχιερατικής λειτουργίας που τελείται στο ναό µέσα σε µια κατανυκτική και συγκινητική ατµόσφαιρα, ξεκινάει λιτανεία εν ποµπή προς την πλατεία Παντανάσσης µε τη φιλαρµονική του ∆ήµου, αγήµατα του ναυτικού, την εικόνα µε το κουβούκλιο που την κουβαλάνε τιµής ένεκεν άνδρες του ναυτικού, σύσσωµο τον κλήρο, εκπροσώπους της πολιτείας και τοπικές αρχές και όλους αυτούς τους απλούς
ανθρώπους. Και όπως κατεβαίνει προς το λιµάνι, σπρώχνονται να µπουν στη µέση του δρόµου, να περάσει από πάνω τους η Παναγία, να την αγγίξουν, να ικετέψουν να κάνει το θαύµα της. Μαζί µε τους ψαλµούς και τη µουσική ακούς φωνές απελπισµένων, ικεσίες και παρακλήσεις, αλλά και χαρούµενες φωνές ευγνωµοσύνης για το θαύµα που αξιώθηκαν. Στην εξέδρα της πλατείας γίνεται δοξολογία, εκφωνούνται πανηγυρικοί από θρησκευτικούς και πολιτικούς εκπροσώπους, ενώ ταυτόχρονα ένα τιµητικό άγηµα µε εκπρόσωπο της πολιτείας µεταβαίνουν στο χώρο, όπου βυθίστηκε το καταδροµικό «Έλλη», για να αποτίσουν τιµές στους άνδρες του πληρώµατος που χάθηκαν από άνανδρη επίθεση των Ιταλών την ίδια µέρα του 1940. Τέλος, η εικόνα επιστρέφει κατά τον ίδιο τρόπο πίσω στο ναό, αφήνοντας στις ψυχές όλων δέος και ελπίδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου